نور حق

این سرای هستی یک کتابخانه بزرگ است و این همه هستیها هر یک کتابی از این کتابخانه است این کتابها را فهمیده ورق بزنید، ببینید آیا یک خطّ خطا حتّی یک کلمه ناروا در آنها پیدا می‌شود؟ آیا در کارهای گوناگون این همه هستیها ، یک کار بیجا دیده می شود؟هر چیزی در راه و روش خود همیشه در هر جا و در هر گاه ، برنامه‌ای از آغاز تا انجام کار خود دارد، و همواره با قاعده‌ای درست و استوار به سوی یک هدف می‌رود که از آن هدف بدر نمی‌رود، اتفاقی نیست و راه و روش او بیهوده نمی‌باشد.  و از راه جنبش به هدف خود می‌رسد و دین و آئینی دارد. آیا میتوانیم بگوئیم رستنیها و جانوران از انسان و جز آن، همه در جنبش‌اند و از جنبش می بالند و دگرگون می شوند؟ آیا می توانیم بگوئیم هرچه که از راه جنبش به هدف خود می‌رسد چون اتفاقی نیست دین و آئینی دارد؟ یک دانه تخم نارنج چون در زمین پنهان شود، کم‌کم از دو سوی می‌تند، هم در زمین ریشه می‌دواند و هم از زمین سر در می‌آورد و در فضا می‌بالد. اکنون می‌پرسیم که اگر آن زمین خشک باشد، باز آن دانه تخم نارنج ریشه و جوانه می‌زند؟ می‌بینیم که چنین نیست، پس آب در روئیدن آن دانه سهمی بسزا دارد.و اگر آن دانه را در آب تنها بگذاریم آیا سبز می‌شود؟ باز می‌بینیم که چنین نیست بلکه تباه می‌شود. پس خاک هم در روئیدن آن دانه با آب انباز است.