نور حق

افلاك چهارگانه ثابته (عرش، كرسى، اطلس، و مكوكب).

افلاك در نظامى همچون نظام دنيوى سير مى كنند، امّا كواكبْ ويژگى هاى اين نظام را از دست مى دهند و به حكم تغيير در اين ويژگى ها، خواص و آثار آنها نسبت به گذشته تغيير مى كنند. اين كواكب، در نظام كنونى، هم شارق و هم مشرق اند؛ حال آنكه در نظام اخروى، صرفآ شارق اند و نه مشرق.

آيه شريفه (كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ)، تبدّل در صور موجودات است.

«عجب الذنب» امرى ثابت در حقيقت انسان است كه نشئه دنيوى و اخروى انسان بر آن تكيه دارد.

«مرگ» عبارت است از: انتقال از عالم ظهور به عالم بطون (خروج از سلطنت اسم ظاهر و رجوع به ولايت سلطان باطن.)

مؤمنان در آيت از اللَّه هر سه ميخواهند كه نه هر كه راه ديد در راه برفت، و نه هر كه رفت بمقصد رسيد. و بس كس كه شنيد و نديد و بس كس كه ديد و نشناخت و بس كس كه شناخت و نيافت.

حكمت الهي اقتضاء آن كند كه در هر روزگاري و در هر قرني قومي باشند كه اشتغال ايشان در كار دين و تحصيل علم و عمل باشد، و قومي كه اشتغال ايشان بعمارت دنيا، و اگر نه چنين بودي عالم خراب گشتي.

عمل از جمله اعراض است نه از جمله اجسام كه در ترازو توان نهاد، يا وصف آن بثقل و خفة توان كرد، پس سختن آن در ترازو چون درست آيد.

توزن بها الحسنات من نور، و موضعها عن يمين العرش، و التي توزن بها السيئات من ظلمة، و موضعها عن يسار العرش.

دو معاني به يك‌ديگر موصول است و نهايت يكي بدايت ديگر يك باشد ونهايت و بدايت جز اندر تفاريق صورت نگيرد و آن‌چه نسبت آن به تفرقه باشد،اندر حكم متساوي باشد و جمع نفي تفاريق بود.