عالم اندر زايشهاي خويش اثر از هفت سياره كند همچنانكه شهادت بهفت فصل تمام شده است و هفت سياره را كه تاثير كننده اند اندر مواليد راه گذرخويش تمام شده است و همچنانكه تركيب عالم جسد از سه بعد پديد آمده است كه طول و عرض و عمق است . شهاده مر آفريدگار مراست و همچنين آفرينش گواهي داد بر راستي آن .
جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ. گوهر نبوت بر بساط عزّت قرار گرفت، و سرا پرده رسالت بر عرصه زمين زدند، و اطناب آن از شرق عالم تا غرب عالم برسيد: نقاب از چهره جمال برگرفته شد، جهان از نثار لفظ شيرين پر درّ و جوهر گشت و از مكارم اخلاق كريم آراسته و پيراسته گشت.
گستراننده و بخشنده و رساننده روزي اللَّه تعالي است آن را كه خواهد چنانك خواهد رساند تو بر قدر وسع خويش انفاق باز مگير.
بذكر تسبيحاي جوانمرد، نجات از تيغ ظاهر بتيغ ظاهرست و نجات از عقوبت باطن بعقيدت باطن است. چون بزبان ظاهر گفتي لا اله الا اللَّه، تيغ اين سراي از گردنت برخاست و چون بدل پذيرفتي لا اله الا اللَّه، عقوبت آن سراي از تنت برخاست. زبان مؤمن پاسبان دلست. بذكر تسبيح و تهليل پاسباني دل كند. هر گه كه دل بصفت اخلاص و پيرايه صدق آراسته بود، پاسبان بر جاي خود بود. و تهليل پاسباني دل كند. هر گه كه دل بصفت اخلاص و پيرايه صدق آراسته بود، پاسبان بر جاي خود بود.
چشمم همي بخواهد ديدارت
گوشم همي بخواهد گفتارت
همّت بلند كردند اين هر دو
هر چند نيستند سزاوارت
صد سال بقاي آن بت مه وش باد
تير غم او رادل من تركش باد
بر خاك درش بمرد خوش خوش دل من
يا رب كه دعا كرد كه خاكش خوش باد
در قدرت حق همه ميگنجد بسا استخوانها بيني درگور پوسيده الا متعلقّ راحتي باشد خوش و سرمست خفته و از آن لذّت ومستي باخبر آخر اين گزاف نيست كه ميگويند خاك برو خوش باد
رحمن است كه قاصدان را توفيق مجاهدت داد، رحيم است كه واجدانرا تحقيق مشاهدت داد. آن حال مريد است و اين صفت مراد. مريد بچراغ توفيق رفت به مشاهده رسيد، مراد بشمع تحقيق رفت بمعاينه رسيد. مشاهده برخاستن عوائق است ميان بنده و ميان حق، و معاينه هام ديداري است. چنانك بنده يك چشم زخم غائب نشود بچشم اجابت فرا محبت مي‌نگرد، بچشم حضور فرا حاضر مي‌نگرد، و بچشم انفراد فرا فرد مي‌نگرد، بدوري از خود نزديكي وي را نزديك شود و بگم‌شدن از خود آشكارايي وي را آشنا گردد، بغيبت از خود حضور وي را بكرم حاضر بود، كه او نه از قاصدان دور است نه از طالبان گم، نه از مريدان غايب.