دنيا بستر حركت تكاملي و زمينه‌ساز فعليت يافتن استعداد‌هاي وجودي انساني است. دنيا مزرعه آخرت و منزلي از منازل سالكين است. آدميان، مسافرين هستند كه بايد از اين گذرگاه عبور كنند تا به سعادت حقيقي خويش برسند. از اين رو، انسان، ناگزير بايد در بعد فردي و اجتماعي با رعايت كردن قوانين الهي و حقايق انساني و اخلاقي، سعادت دنيايي و آخرتي خود را تأمين و تضمين كند.
اى ساربان منزل مكن جز در ديار يار من
تا يك زمان زارى كنم بر ربع و اطلال و دمن
ربع از دلم پرخون كنم خاك دمن گلگون كنم
اطلال را جيحون كنم از آب چشم خويشتن
آسمان شو، ابر شو، باران ببار
ناودان، آبش نمى آيد به كار
آب باران باغ صد رنگ آورد
ناودان همسايه در جنگ آورد
در جامعه و سرزمينى كه انسانيت بميرد, همه چيز رنگ مرگ مى گيرد و فاجعه بزرگ انسانى, كه از هر طوفان و زلزله اى ويران گرتر و از هر آتشفشانى گدازنده تر و سوزان تر است, دامن مى گسترد و ديّارى را بر زمين نمى گذارد, همه چيز و همه كس را خاكستر مى كند.
در فصل برگ ريزان ارزشها, و وزيدن دَم به دَمِ باد خزان از هيچ ارزش گستر, هدايت گر و باغبان چيره دستى كارى برنمى آيد و به هيچ روى, در اين برهه هيچ كس نمى تواند زيبايى و سرسبزى را به باغ و بوستان ارمغان آورد و يا به انسانيت انسان, حيات بخشد. جرعه هاى جام او, در اين هنگامه اثر نمى بخشند, بايد در انتظار دى باشد, سرماى استخوان سوز و نابودى همه چيز.هر سرزمينى كه گرفتار فصل برگ ريزان شود و از هر سوى, باد خزان بر آن بوزد و ارزشهاى انسانى را بريزاند, روى سعادت را نخواهد ديد. چه بسا به ظاهر تمدنى در آن پا بگيرد و مردمان از نظر مادى در رفاه به سر برند و زندگى رونقى داشته باشد, اما فقر معنوى و كم رنگ شدن و يا مرگ انسانيت در آن سرزمين, دير يا زود, همه چيز را از هم خواهد گسست و نيرومندى مادى, نظامى و تكنولوژى, رفاه و آسايش, نمى تواند از فروپاشى آن جلو بگيرد. چه بسيار تمدنهاى بزرگ كه بر اثر مرگ انسانيت در آنها, از هم فرو پاشيدند, خاك شدند و از صفحه روزگار برافتادند.انسانيت, بهار زندگى است, به جان زندگى شادابى مى ريزد و آن به آن, با جويباران و رودهاى هميشه جارى و چشمه هاى هميشه جوشان اش, سينه آن را مى شكافد و از حيات لبالب اش مى سازد.اين هنگامه بسيار ديدنى و شگفت انگيز و روح نواز, بايد هميشه برپا باشد, تا فصل خزان بر آن نتازد.اين خواست خداست كه اين هنگامه هميشه برپا باشد و ابر بهاران, آنى از بارش باز نايستد و جامعه انسانى را سرشار از شادابى سازد.از اين روى, در جاى جاى زمين, در برهه ها و دورانهاى ويژه, در هر كجا و هر دوره اى كه انسانيت رنگ مى باخت و يا خورشيد آن رو به افول مى گذاشت و مردم به هر سوى مى نگريستند, مرگ انسانيت را مى ديدند و يا ضعف آن را, خداوند, نسيمى روح انگيز و حيات بخش به جانها مى وزاند و خورشيدى از مشرق جانها بر مى دَماند, با كتاب و برنامه اى دگرگون آفرين.انسانيت, در پرتو وحى, جان مى گيرد و معنى مى يابد و مى پايد و مى ماند. پيامبران در دوران رسالت خود, هم به انسانيت انسان نمود دادند و هم به تلاش گسترده دست زدند كه جامعه انسانى را از آن لبالب سازند و مردمان را از زندگى در سايه سار انسانيت بهره مند گردانند. چيزى كه تا پيش از برانگيخته شدن پيامبرى از سوى خدا در سرزمين شان, از آن بى بهره بودند و در خوف و وحشت به سر مى بردند و از يكديگر بيم داشتند و هيچ كسى به خيزش انسانى و تبلور انسانيت در زندگى خود و جامعه اميد نمى برد و انسان, بى تكيه گاه انسانى و در غربت غربت زندگى را سپرى مى كرد.
للحروف صور فى عوالمها , حروف را در هر عالم صورتى است قرآن را در هر عالم صورتى است و قرائت را نيز صورتى , و هر مرتبه از وجود حكمى دارد.
ديد همان دست است كه نارسا بود
رسانايي ناب دسترسيِ دسترسي ها بود
و ديد
بازمي گردد به بودِ بود بود
او ازو خشنود و
او ازو خشنود.
يك هوي يك اوي بي گسست و بي هاي و هوي فروپست
سراسر دست و يكدست و سرمست
و ديد ديگر ـ ديگر نيست نيست
هستستان يك هست هست و
بي كيست كيست
يك چيست نيست
سراسر دست و يكدست و سرمست
يكدست و يكدست و يكدست و يكدست
سراسر دست و سراسر دست و سراسر دست و
دست:
تنها دست
يك سر دست
اما دست
تمام دست
سراسر دست و دست و دست.
و ديگر دانست دانشِ چشم و دانايي دست
بال بال بازگشت بود و
«وقت»، همان آن‌گاهِ بازگشت بود و
او كه مي گشت و مي گشت و در گماني
مي سوخت
و چشم مي دوخت و به خود مي گفت: ديگر بازنخواهم گشت
نمي دانست
بازمي گشت همان گاه
همان گاه كه از بي آبي مي سوخت
آبي مي گشت
جاري مي گشت
به بَرَش آب و
دورادورش آب و
ـ چه دورِ دورم از آب و...
و بي تاب مي گشت
ناب مي گشت و مي گشت
دريايي در كف دست، گوهر آبي از بي آبي
مي سوخت
پاي در آب و جهان حباب و
سراب شن‌زار در روبه‌رو
چشم بر چشم به راهيي برگچه‌هاي سبز لاهوتي
خاكستري از سوخته‌كامي مي دوخت
دورادور و در ناسوتي برهوت
مي نگريست دمي ديگر ـ باز نمي گردم ديگر؟
بر جداكاريِ دو دست جداسار
دو پرنده‌ي هردم دوردست‌تر و پرپر
اما هنوزاهنوز
راهي مانده بود تا بي دستي ي يكدست فراهست هزاردستان سرمست
مانده بود تا نقشه‌ي نقش برآبِ آب و اسب و سوار تا بر بادِ... بربادِ... برباد
و مي گشت و مي گشت و در خود مي گشت باداباد
از على آموز اخلاص عمل
شير حق را دان منزه از دغل
در غزا بر پهلوانى دست يافت
زود شمشيرى برآورد و شتافت
او خدو انداخت بر روى على
افتخار هر نبى و هر وليّ
او خدو انداخت بر رويى كه ماه
سجده آرد پيش او در سجده گاه
گشت حيران آن مبارز زين عمل
وز نمودن عفو و رحمت بى محل
آن چه ديدى بهتر از پيكار من
تا شدستى سست در اِشكار من
چون بخواهم كز سِرَت آهى كنم
چون على سر را فرا چاهى كنم
در شجاعت شير ربانيستى
در مروّت خود كه داند كيستى
در مروّت ابرِ موسايى به تيه
كامد از وى خوان و نان بى شبيه…
اى على كه جمله عقل و ديده اى
شمّه اى واگو از آنچه ديده اى
تو ترازوى احد خو بوده اى
بل زبانه ي هر ترازو بوده اى
در شجاعت, شير ربانيستى
در مروّت خود كه داند كيستى